Dezinformacja w mediach społecznościowych stanowi poważne zagrożenie dla demokracji, stabilności społeczno-politycznej i zdrowia psychicznego. Dlatego niezwykle ważne jest zbadanie natury poznawczych mechanizmów przetwarzania informacji i cech osobowości, które przyczyniają się do oceny prawdziwości informacji, niepowodzeń w rozpoznaniu ich prawdziwości oraz zachowań w sieci, jak lubienie i dzielenie się. Eksploracja tych domen zwiększa szansę na opracowanie skutecznych, spersonalizowanych interwencji, aby powstrzymać rozprzestrzenianie się fake newsów w mediach społecznościowych.

Obecne badania miały na celu opracowanie i przetestowanie klasyfikacji dzielącej ludzi na cztery fenotypy podatności na (dez)informacje oraz ustalenie psycho-poznawczych różnic między tymi fenotypami.

Badane procesy poznawcze obejmowały wrażliwość na informacje zwrotne, zdolność do aktualizacji przekonań i tendencyjność poznawczą. Psychologiczne cechy będące przedmiotem zainteresowania obejmowały model Wielkiej Piątki, narcyzm wielkościowy, lęk i optymizm. Uczestnicy wypełnili ankietę online, która składała się z nowej skali zaprojektowanej do klasyfikowania ludzi do jednego z czterech fenotypów podatności na (dez)informacje, zaawansowanych testów poznawczych i rzetelnych narzędzi psychometrycznych.

Cztery zidentyfikowane fenotypy: wątpiący, wiedzący, naiwniacy i konsumenci, pokazały, że wiara w dezinformację nie oznacza zaprzeczania prawdzie. Przeciwnie, najbardziej liczne fenotypy obejmowały osoby, które były albo podatne (konsumenci), albo odporne (wątpiący) na wszelkie informacje, niezależnie od ich prawdziwości. Istotnie rzadsze były fenotypy charakteryzujące się doskonałym i słabym rozróżnieniem prawdziwości wiadomości (odpowiednio wiedzący i naiwniacy).

Omawiane fenotypy różniły się wrażliwością na pozytywne i negatywne informacje zwrotne, tendencyjnością oceny poznawczej, ekstrawertycznością, sumiennością, ugodowością, stabilnością emocjonalną, narcyzmem wielkościowym, lękiem i optymizmem. Uzyskane wyniki stanowią podstawę nowego, holistycznego podejścia do rozumienia podatności na (dez)informację jako fenotyp psycho-poznawczy.

Artykuł, na podstawie którego powstał powyższy wpis można znaleźć tutaj: Cognitive Processes and Personality Traits Underlying Four Phenotypes of Susceptibility to (Mis)Information